Daadad iyo roobab xooggan oo ka da’ay Kenya ayaa dilay ugu yaraan 70 qof tan iyo bartamihii bishii March, sida uu sheegay afhayeen u hadlay dowladda, waana laba jibaar inta la soo sheegay horraantii toddobaadkan.
Kenya iyo dalalka kale ee Bariga Afrika – oo ah gobol aad ugu nugul is beddelka cimilada – ayaa waxaa ku dhuftay roobab ba’an toddobaadyadii la soo dhaafay.
“Tirada rasmiga ah ee dadka Kenyaanka ah ee sida xun ugu naf waayey xaaladda fatahaadda ayaa hadda mareysa 70 qof,” afhayeenka dowladda Isaac Mwaura ayaa yiri Jimcihii X, ka dib roobab mahiigaan ah oo 32 qof ku dilay caasimadda Nairobi toddobaadkan.
15 qof ayaa lagu dilay gobolka Rift Valley, sida ay dowladdu sidoo kale ku sheegtay warbixin ay soo saartay Jimcihii, ka dib shir ay yeesheen guddiga gurmadka masiibooyinka ee dalka.
In ka badan 120,000 oo qof ayaa ku barakacay fatahaadda, warbixintu waxay sheegtay, iyadoo 22 kale ay ku dhaawacmeen, sideed kalena la la’yahay.
Dawladdu waxay soo jeedisay 3.3 bilyan oo shilinka Kenya ah ($24.5m) si loogu helo “jawaab degdeg ah oo bilow ah”, oo ay ku jiraan dayactirka kaabayaasha, guriyeynta degdegga ah iyo gargaarka cuntada.
Lixdan iyo afar iskuul oo ku yaalla Nairobi – ku dhawaad saddex meelood meel tirada guud ee caasimadda – ayaa “si weyn loo saameeyay” fatahaadda, ayuu yiri Belio Kipsang, oo ah xoghayaha guud ee waxbarashada.
Si kastaba ha ahaatee, madaxweyne ku xigeenka Rigathi Gachagua ayaa sheegay in “dugsiyada dib loo furi doono sidii loogu talagalay” ka dib fasaxyada dhexe ee bishan.
Dadka reer Kenya ayaa looga digay inay feejignaadaan, iyadoo la saadaalinayo in roobab xooggan ay ka da’i doonaan dalka maalmaha soo socda, iyadoo roobabka dabeylaha wata ay ku dhufan doonaan Bariga Afrika.
Daadadka waxaa u sii dheereeyay qaabka cimilada El Nino.
Qaab cimilo oo si dabiici ah u dhacda sida caadiga ah ee la xidhiidha kulaylka sii kordhaya ee adduunka oo dhan, El Nino waxay u horseedi kartaa abaar qaybo ka mid ah adduunka iyo roobab culus oo meelo kale ka da’a.
Dhanka kale, ugu yaraan 155 qof ayaa ku dhintay daadad iyo dhul go’ oo ka dhacay dalka ay jaarka yihiin ee Tanzania.
Ra’iisul wasaaraha Tanzania, Kassim Majaliwa, ayaa Khamiistii sheegay in in ka badan 200,000 oo qof ay saameysay musiibada.
Waxa uu sheegay in guryo, hanti, dalagyo, iyo sidoo kale kaabayaasha dhaqaalaha oo ay ka mid yihiin waddooyinka, buundooyinka, tareenada iyo iskuullada ay burbureen ama burbureen.
Burundi, ilaa 96,000 oo qof ayaa ku barokacay roobab aan kala joogsi lahayn oo bilo socday, Qaramada Midoobay iyo dawladdu waxay sheegeen bishan.
Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan bini’aadantinimada ee OCHA ayaa warbixin cusub oo ay soo saartay toddobaadkan ku sheegtay in Soomaaliya, roobabka xilliga Guga ee bilaha April ilaa June ay sii kordhayaan, iyadoo daadad xooggan la soo sheegay ilaa 19-kii Abriil.
Waxa ay sheegtay in afar qof la sheegay in la dilay in ka badan 800 oo qofna ay saameeyeen ama ku barakaceen guud ahaan dalka.
Uganda ayaa sidoo kale waxaa ka dhacay duufaano waaweyn oo sababay in jiinka wabiga ay dilaacaan, iyadoo la xaqiijiyay labo dhimasho iyo dhaawac dhowr boqol oo tuulo ah.
Dabayaaqadii sannadkii hore, in ka badan 300 oo qof ayaa ku dhintay roobab mahiigaanno ah iyo daadad wata oo ka da’ay Kenya, Soomaaliya iyo Itoobiya, xilli gobolka uu isku dayayey inuu ka soo kabsado abaartii ugu darneyd ee soo marta afartankii sano ee la soo dhaafay oo malaayiin qof ay gaajo ku hayso.
Xafiiska Wararka Muqdisho
