\Daadad ay dad badan ku dhinteen ayaa dhibaato ba’an ku haya qeybo badan oo ka mid ah Bariga Afrika oo ay ku soo wajahan yihiin roobab mahiigaan ah, iyadoo Burundi ay ku baaqday gargaar caalami ah si wax looga qabto dhibaatooyinkaasi.
Harada Tanganyika ee kor u kaca biyaha ayaa xoog ku galay dekedda Bujumbura, oo ah caasimadda dhaqaalaha Burundi, taas oo hakad gelisay ganacsigii halkaas iyo meelo kale oo dalkaas ah oo si weyn ugu tiirsan taageerada deeq-bixiyeyaasha si ay u socodsiiyaan barnaamijyada dawladda.
“Waxaan soo saaraynaa bayaankan si aan u waydiisano saaxiibadayada horumarinta inay isku geeyaan dadaalka iyo gobolka Burundi si loo caawiyo dhammaan dadka ay saameeyeen masiibooyinka,” Wasiirka Arrimaha Gudaha Martin Niteretse ayaa yiri Abriil 17. “Waxaan u baahanahay taageeradaas.”
Intii u dhaxaysay Sebtembar iyo Abriil 7, ilaa 203,944 qof ayaa ay saameeyeen daadad, iyadoo 19,250 guri iyo 209 fasal ay burbureen. Tirada dadka gudaha ku barakacay fatahaadda ayaa kor u kacday 25%, iyadoo gaartay in ka badan 98,000, sida ay sheegtay Violet Kenyana Kakyomya, isuduwaha Qaramada Midoobay ee Burundi.
Burundi waa mid ka mid ah dalalka ugu saboolsan adduunka, iyadoo 80% 13 milyan oo qof ay ka shaqeeyaan beeraha, sida uu sheegay bangiga adduunka.
Daadad halkaas ku fatahay ayaa abuuray muuqaalo is dhiibid ah sida kuwa ilaaliya ciyaarta oo galaya seeraha qaranka ee Rusizi ee biyaha leh iyagoo ku jira doon. Waddada Boulevard du Japon oo ah waddo weyn oo ku taalla magaalada Bujumbura, ayaa waxaa maalmihii u dambeeyay biyo fariistay.
Khubarada dhinaca cimilada ayaa sheegay in daadad ka dhacay Burundi iyo meelo kale oo gobolka ka tirsan ay qayb ka tahay xaaladaha ba’an ee la xidhiidha cimilada El Niño.
“Waa in si toos ah loo sheegaa in daadadkan ay la xiriiraan isbeddellada cimilada ee saameeya Burundi sida dalalka kale ee gobolka,” ayay tiri Jean Marie Sabushimike, khabiir ku takhasusay juqraafiga iyo maareynta musiibooyinka oo wax ka dhiga Jaamacadda Burundi.
Iyadoo isbeddelka cimiladu uu yahay kicinta, saameynta daadadka waxaa sii xumeynaya qorshaynta isticmaalka dhulka oo liita “taas oo aan tixgelineynin meelaha khatarta sare leh ee fatahaadda,” ayuu yidhi.
Biyaha sare u kaca ee harada Tanganyika ayaa sababay in wabiga Kanyosha uu buux dhaafo, waxaana uu burburiyay guryo iyo hanti kale oo ku taal Bujumbura. Qaar ka mid ah magaalada ayaa awoodi waayey inay ku noqdaan guryahoodii – ama ay ka baxaan.
Joachim Ntirampeba, oo degan tuulada Gatumba ee u dhow xudduudda Kongo, ayaa sheegay in isagoo arkay dhacdooyin badan oo daadad ah sannadihii la soo dhaafay, markan “waa wax laga cabsado.”
Wuxuu sheegay inay tahay “markii ugu horeysay” uu arko daadad culus.
Dhanka kale, Kenya 35 qof ayaa ku dhintay tan iyo bartamihii bishii March dhacdooyin fatahaado ah oo saameeyay in ka badan 100,000 oo qof, sida ay sheegtay Q.M.
Qaar ka mid ah xaafadaha magaalada Nairobi ee caasimadda dalka Kenya ayaa buux dhaafiyay kadib markii ay wabiyada jabsadeen habeenkii Axada.
Hay’adda dowladda Kenya u qaabilsan dhanka waddooyinka ayaa uga digtay shacabka Nairobi in ay ka fogaadaan waddooyinka waaweyn oo ay ku jirto mid aada magaalo xeebeedka Mombasa. Dadka ku nool hareeraha webiga Nairobi ayaa loogu baaqay inay u guuraan dhul sare.
Daadad iyo dhoobo ayaa sidoo kale laga soo sheegay galbeedka Kenya. Gobolka waqooyi, bas rakaab ah ayaa daadadku la tageen buundada horraantii bishii Abriil, iyadoo musiibo laga fogaaday ka dib markii 51 rakaab ah la badbaadiyay.
Waaxda saadaasha hawada ee Kenya ayaa saadaalisay in roobabku ay aad sare ugu qaadi doonaan todobaadkan.
Xafiiska Wararka Muqdisho
